De laatste twee dagen in Dhaka...

Beste lezers,

Vandaag was een zeer interessante, maar toch ook weer shockerende dag. Zoals vermeld in mijn vorige blog, ben ik ’s ochtends met een paar Bangladeshi’s van het ICDDR,B naar Mirpur (ook in Dhaka) gegaan, om daar een bezoek te brengen aan de sloppenwijken. Allereerst kreeg ik een rondleiding door de ICDDR,B locatie in Mirpur, waar zowel kantoorwerk als behandeling van cholera patiënten. Het ICDDR,B (voornamelijk bedoeld voor onderzoek en behandeling van patiënten met ziekten die gepaard gaan met diarree) staat bekend om zijn goede behandeling van cholera patiënten. Dit imago gaat zelfs zó ver, dat patiënten vanaf grote afstanden het ICDDR,B proberen te bereiken, terwijl zij onderweg meerdere reguliere ziekenhuizen passeren. Niet zelden is het gevolg dat patiënten het centrum niet kunnen bereiken en onderweg overlijden, terwijl zij de mogelijkheid hadden behandeld te worden in een regulier ziekenhuis.
Het ICDDR,B is bezig met het opstarten van een aantal grootschalige projecten in de sloppenwijken. Er wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar het vaccin tegen cholera. Als de onderzoeksresultaten succesvol zijn en de voorbereidingen getroffen, zal in januari een grootschalig vaccinatieprogramma starten in om te beginnen zes delen van de sloppenwijken in Mirpur.
Na de rondleiding door het lokale ICDDR,B en het zien van enkele bloedafnames voor onderzoek bij peuters, vertrokken we naar de sloppenwijken. Heftig en onvoorstelbaar hoe deze mensen leven.
Een leven op een plek waar ondervoeding en uitdroging een bekend verschijnsel zijn, waar veel mensen ziektes als cholera oplopen door vervuild drinkwater, waar grote families in één kleine ruimte leven, waar de paden tussen de onderkomens zo smal zijn dat ik er met een paar kilo’s extra nauwelijks meer tussendoor zou passen, waar weinig privacy is en waar de overgang naar het huis van de buren slechts bestaat uit een gevlochten tussenschotje waar je makkelijk overheen kunt kijken, waar het dag en nacht barst van de vliegen en muggen, waar generaties lang families wonen een waarbij bij de geboorte van een kind al zo goed als vast staat dat de toekomst niet meer zal brengen dan een leven in de sloppenwijken.

Waar ik in mijn blogs nog niet eerder over heb geschreven, zijn de bedelaars. Overal op straat proberen mensen, jong en oud, te bedelen. Of je nou op straat loopt of in de auto zit (die vrijwel permanent stilstaat), ze blijven aandringen. Shockerend om te horen vond ik het feit dat ouders hun kinderen vaak opzettelijk van school houden en hen de straat op sturen om te bedelen. Je ziet vaak bedelende moeders met babytjes op schoot, maar wat blijkt: het zijn vaak niet hun eigen kinderen. De truc is dat de baby’s worden ingehuurd zodat meer medelijden wordt gewekt en mensen eerder geneigd zijn hen geld te geven. Over India hoorde ik het shockerende nieuws dat kinderen daar regelmatig opzettelijk door hun ouders worden verminkt, zodat zij met bijvoorbeeld een arm of been minder, eerder geld zullen ontvangen tijdens het bedelen. Of dit ook het geval is in Bangladesh durf ik niet te zeggen.

Toen ik na mijn kijkje in de sloppenwijken terugkeerde op de ICDDR,B locatie in het centrum van Dhaka, was ik nog nét op tijd om de seminar, gehouden door mijn vader, bij te wonen. Hoewel het voor hem inmiddels niets bijzonders meer is om voor een grote zaal vol mensen te presenteren, was het voor mij de eerste keer dat ik dit van hem meemaakte. Erg leuk om te zien hoe enthousiast en vol positieve reacties de Bengladeshi’s na afloop waren.
Terug op de onderzoeksafdeling werd ik meteen met een Bangladeshi op pad gestuurd voor een rondleiding door de laboratoria van het centrum. Ik kreeg zowel de onderzoeks- als de klinische laboratoria te zien en ik kreeg veel interessante uitleg over het kweken van bacteriën.

Het volgende deel van het programma was een rondleiding door het ziekenhuisgedeelte van het centrum. Allereerst kregen we een afdeling te zien waar moeders met zwaar ondervoede baby’s terecht kunnen. De baby’s krijgen hier meer dan voldoende te eten, zodat in principe na zes weken het streefgewicht is bereikt en de moeders krijgen voorlichting over het geven van voeding aan hun baby. Over het algemeen waren de baby’s te zien waren al enkele weken opgenomen, maar er was één baby die vandaag binnen was gekomen. Onvoorstelbaar en shockerend hoe mager het wezentje was. Er was nauwelijks meer van over dan slechts botten en duidelijk was dat de baby wel tijden van een grotere vetmassa heeft gekend aangezien er grote lappen huid los langs het lichaam hingen. Haast niet te geloven dat het baby’tje nog in leven was en ik ben er dan ook van overtuigd dat het te laat zou zijn als de moeder enkele dagen later op de afdeling gearriveerd zou zijn.

De volgende afdeling die we te zien kregen, was de ruimte waar patiënten direct na aankomst bij het centrum terecht kunnen. Hier staan een hoop dicht op elkaar staande bedden klaar, waar uitgedroogde patiënten direct aan een intraveneus infuus worden gelegd om de vloeistofbalans weer op peil te brengen. Dit alles gebeurd nog voor diagnostiek heeft plaatsgevonden, aangezien het wat tijd vraagt voordat de uitslagen van laboratorisch onderzoek bekend zijn. Wanneer infuus niet langer noodzakelijk is, worden de patiënten overgeplaatst naar de ruimte ernaast, waar verdere behandeling plaatsvindt.
Er staan zó veel bedden in één ruimte, allemaal zó dicht op elkaar, de privacy van een patiënt is ver te zoeken. Hoewel de omstandigheden in dit ziekenhuis nog steeds lang niet optimaal zijn, hebben de patiënten er een relatief goede opvang. Patiënten hebben er dan ook, zoals al eerder vermeld in deze blog, heel wat voor over om dit het ICDDR,B te bereiken.

Ten slotte wil ik nog even het één en ander over gister vertellen. Gister was er namelijk, voor het eerst weer sinds 3,5 jaar, een hartal in Bangladesh. Hierbij is sprake van een massale volksopstand van de oppositie tegen de regering. De hartal duurt van zonsopgang tot zonsondergang en gedurende die tijd staakt vrijwel iedereen. Alle winkels, bedrijven, scholen, etc., zijn gesloten. Er wordt veel geprotesteerd, geweld gebruikt tussen oppositie en coalitie en politie moet vaak harde maatregelen nemen om in te grijpen. Er wordt veel met stenen gegooid, voertuigen worden in brand gestoken en ik heb zelfs gehoord over bomexplosies in het verleden. We waren van te voren door menig man gewaarschuwd dat het onverantwoord is om tijdens een hartal de straat op te gaan. Gelukkig bevind ons guesthouse zich ver genoeg van de plekken waar de grote onrust plaatsvond en we hebben dan ook vrij weinig van de hartal meegekregen. Nou houd ik persoonlijk wel van een beetje actie en had ik het liefst op veilige afstand toegekeken, maar het was toch verstandiger de problemen niet op te zoeken. Aangezien het idee om met dit warme weer de gehele dag binnen te zitten niet erg aantrekkelijk klonk, zijn mijn vader en ik ’s ochtends toch maar een klein blokje om gaan lopen in de buurt. Erg bizar om te zien dat de straten vrijwel leeg waren, terwijl ze normaal gesproken nauwelijks voller kunnen zijn dan ze al zijn. Onwerkelijk om plotseling zomaar over te kunnen steken, zonder dat je eindeloos staat te wachten om je leven te mogen riskeren door een vierbaansweg over te steken, terwijl de auto’s allemaal dwars door rood rijden en niemand rekening met het bestaan van voetgangers houdt.

’s Middags heeft de oud collega van mijn vader ons meegenomen naar het Nederlandse recreatiecentrum hier in de buurt. Een centrum vol Nederlanders is niet bepaald iets waar ik op zit te wachten tijdens een verblijf in Bangladesh, maar ik moet zeggen dat het heerlijk was om even aan het zwembad te relaxen met een milkshake en bitterballen voor m’n neus. Vooral het idee dat hier de zon volop schijnt en het rond de 30 graden is, terwijl het toch echt december is en Nederland in tijden van sneeuw schijnt te verkeren.

Wat ’s avonds slechts een korte avondwandeling beloofde te worden, bleek toch even anders uit te pakken. Ik stopte acuut met lopen en bleef staan toekijken toen ik mensen in de meest prachtige gewaden een gebouw in zag lopen. Al gauw werden we ontdekt door een jongeman en niet veel later volgde een uitnodiging om binnen te treden. Het bleek de eerste avond te zijn van een islamitische bruiloft (de ceremonie duurt meerdere avonden) en de genodigden leken nou niet bepaald de armsten te zijn. Alleen gekleed in prachtige, chique, gewaden en allen op en top opgedoft. Ik keek m’n ogen uit hoe prachtig al deze mensen eruit zagen en ik voelde me dan ook ietwat underdressed in mijn spijkerbroek met gympen. Ik moet het meisje dat tegen me zei: ‘ you are beautiful’, dan ook heel raar hebben aangekeken…
We werden direct aan allerlei familieleden van de bruid voorgesteld en werden behandeld alsof de gehele bruiloft om ons draaide. We werden direct op banken op de eerste rij van de zaal gezet en er werden volop videobeelden en foto’s van ons gemaakt. Al snel kregen we een schaal met hapjes in handen gedrukt, waar ik niet erg van gecharmeerd was nadat ik had gezien dat de hapjes vooraf uitgebreid werden gekneed door iemands handen. Wij, als Westerlingen, moeten erg oppassen met wat we eten in dit soort landen en hoewel het beetje dat we geproefd hebben tot onze verbazing écht heel lekker was, zochten we toch een manier om van de hapjes af te komen zonder ze op te moeten eten. Onbeleefd om te laten liggen, maar ook onbeleefd om weg te gooien, dus op het moment dat ik het idee had dat er nauwelijks naar ons werd gekeken (dat was lastig aangezien we goed in de gaten werden gehouden), heb ik de hapjes snel in een zakdoekje gevouwen en in onze tas verstopt:).

Ten slotte zijn we gisteren flink afgezet door een riksja-rijder. We waren van mening dat we toch wel één keer gebruik moesten maken van een riksja gedurende ons verblijf in Bangladesh, aangezien je hier meer riksja’s ziet dan wat voor voertuig dan ook. Riksja-rijders staan onderaan de ladder van de samenleving en een riksja is dan ook vrijwel hun enige bezit. ’s Nachts leveren de rijders hun riksja in bij een algemene opslaglocatie en slapen ze als ze geluk hebben in hun sloppenwijk en anders ergens op straat. Op een goede dag verdient een riksja-rijder, na gedurende de gehele dag gefietst te hebben, maximaal een bedrag wat overeenkomt met 1 euro. Hier is alleen sprake van op een goede dag en een rijder is dan ook gewend aan een loon van zo’n 0,30-0,40 cent per dag. Dit alles hoorde ik pas vandaag en we hadden gister dan ook geen idee hoeveel een normaal bedrag om te betalen was. Ookal wisten we dat dit veel te veel zou zijn, de rijder heeft ons uiteindelijk zover gekregen om zo’n 400 taka, ongeveer 4 euro, te betalen. Voor ons alsnog een bedrag waar je niet wakker van ligt, voor de rijder een bedrag waar hij normaal gesproken zo’n 10 dagen hard voor moet werken.

Beste lezers, ik wil jullie hartelijk danken voor het lezen van mijn blogs en natuurlijk voor alle leuke reacties die ik hierop heb ontvangen. Als ik jullie interesse heb gewekt, neem dan eens een kijkje op www.leprastichting.nl. De stichting en natuurlijk de leprapatiënten zelf, hebben hulp hard nodig en zullen u erg dankbaar zijn als u een kleine bijdrage wilt doneren.
Mijn tijd in Bangladesh zit er bijna op. Morgenochtend vliegen we naar Dubai en daar zullen we de rest van de dag en één nacht verblijven. Vrijdagmorgen vliegen we helaas alweer terug naar het koude Nederland. Op naar de sneeuw en pakjesavond en maandag gewoon weer verder aan de studie alsof er niks is gebeurd. Maar ondertussen… zal ik met mijn hoofd heel ergens anders zitten, denkende aan de bijzondere ervaringen die ik de afgelopen twee weken heb opgedaan. Alle kennis die ik heb verworven, de omstandigheden die ik hier heb meegemaakt, de grote cultuurshock, de armoede, maar vooral denkende aan de patiënten, die mijn motivatie voor mijn toekomst als arts nog eens extra hebben bevestigd.

Ik wil de leprastichting nogmaals bedanken dat ze dit voor mij mogelijk hebben gemaakt.

Liefs en tot ziens,

Daphne